رنگ کردن چوب، کاری اساسی و وقت‌گیر به‌نظر می‌رسد، به همین علت بسیاری از مردم سعی می‌کنند آن را با عجله و با بی‌قتی به اتمام برسانند یا میانبر بزنند و از راه‌های آسان‌تر استفاده کنند که منجر به نتایج بی‌کیفیت می‌شود. بعلاوه با پرطرفدارشدن سطوح رنگشده مانند دیوارکاذب یا تخته‌های چوب با آستر و انواع روکش‌ها، رنگ‌زدن چوب کم‌کم به هنری ازدست‌رفته تبدیل شده است.
مهارت یافتن در روش‌های صحیح رنگ‌آمیزی سطوح چوبی نه‌تنها سخت است، بلکه نیاز به تمرین نیز دارد. با تنها چندساعت تمرین کردن، شما می‌توانید خودتان را از تازه‌کاری که آخرهفته‌ها رنگ‌کاری می‌کند به فردی با مهارت‌های حرفه‌ای تبدیل کنید.
هشدار
هنگام سنباده کشیدن، همواره از ماسک استفاده کنید. اگر گمان می‌کنید که سطح موردنظر شما دارای رنگ‌های حاوی سرب است، احتیاط کنید که غبار و ذرات رنگ از طریق تنفس یا دهان وارد بدن شما نشوند. همچنین اگر با دستگاه سنباده‌کشی کار می‌کنید محافظ گوش نیز لازم است.
ابزارهای موردنیاز
- ورقه‌های نایلونی
- پارچه برای پوشاندن فضای کار
- محافظ چشم‌ها و گوش‌ها
- دستکش پلاستیکی
- سطل
- پارچه تمیز
- سنباده گرد لرزان
- جاروبرقی
- قلممو 2.5 اینچ
- غلتک با پوشش فومی متراکم
- سینی غلتک رنگ
مواد موردنیاز
- تری-سدیم سولفات (TSP)
- کاغذ سنباده 180 و 220
- پارچه تنظیف
- رنگ اکریلیک لاتکس
- افزودنی‌های رنگ مانند پنترول و فلوئترول (اختیاری)
روند کار رنگ کردن چوب
مراحل زیر را می‌توانید دنبال کنید تا روی چوب نمایی عالی از رنگ به وجود آورید.
1. پوشاندن فضای کار خود
زمین و بقیه سطوح محیط کار خود را با ورقه‌های نایلونی بپوشانید تا رنگ روی آنها نریزد. پارچه را نیز بر روی ورقه پلاستیکی بیندازید. پلاستیک از نشت کردن رنگ به زمین جلوگیری می‌کند و پارچه علاوه بر اینکه قطرات رنگ را جذب می‌کند، مانع سُرخوردن شما نیز می‌شود.
2. تمیز کردن سطوح چوبی
دستکش‌های پلاستیکی و محافظ چشم‌ها را بپوشید. محلول تری-سدیم فسفات را با آب گرم به میزان مناسب طبق دستورالعمل کارخانه مخلوط کنید. تکه‌ای پارچه را به آب آغشته کنید، نم و خیسی آن را بگیرید و سپس چوب را با پارچه پاک کنید تا تمام چربی و گرد و خاک و دوده‌ی آن از بین برود. سطح را با آب گرم و پارچه‌ی تمیز آبکشی کنید و اجازه دهید چوب کاملا خشک شود.
بعد از خشک شدن چوب، سطحش را برای شکستگی، فرورفتگی‌ها و خراش‌های بزرگ چک کنید. اگر لازم است با بتونه چوب و کاردک، آنها را پر کنید.
نکاتی درباره TSP
تری-سدیم فسفات، پاک‌کننده قوی، چربی‌زدا و رنگ‌بری است که مدت‌هاست برای پاکسازی سطوح قبل از رنگ‌زدن استفاده می‌شود. اگر نمی‌خواهید از ترکیبات فسفات‌دار استفاده کنید (در بسیاری از کشورها ممنوع است) یکی از جایگزین‌های تری-سدیم سفات را به کار ببرید.
3. سنباده‌کشی سطوح تخت
ماسک یا رسپیراتور (ماسک حفاظتی) و همچنین محافظ گوش خود را بپوشید. بخش‌های تخت و هموار چوب را با سنباده گرد لرزان و کاغذ سنباده 180 صیقلی کنید. هدف ما این نیست که کل پوشش یا هر لکه روی چوب را از بین ببریم، فقط می‌خواهیم سطح را صاف کرده و کمی اصطکاک ایجاد کنیم تا رنگ به‌خوبی روی چوب بشیند.
4. سنباده کشیدن گوشه‌ها و جزئیات
اگر با مبلمان و اثاثیه‌ای سروکار دارید که سطوح ناهموار دارند، به صورت دستی سنباده بکشید که کاغذ سنباده بهتر بتواند با شکل قطعه چوب تطبیق یابد.
5. تمیزکردن براده‌های چوب
بادقت براده‌های چوب ناشی از سنباده را از تمام سطوح، پاک کنید. با جاروبرقی‌ای شروع کنید که دارای برس باشد. از دستگاه‌های دمنده استفاده نکنید چون فقط باعث ریختن مجدد براده‌ها روی سطح می‌شوند. حتما چک کنید که جاروبرقی شما کیسه و فیلتری داشته باشد تا پخش شدن براده‌های چوب در هوا را به حداقل برسانید.
بعد از اینکه بیشتر براده‌ها را با جاروبرقی جمع کردید، با یک تکه پارچه نمدار باقی آنها را پاک کنید.
6. آسترکاری چوب
آستر رنگ را خوب بهم بزنید و با قلمو یا غلتک بر روی چوب بکشید. اگر بعد از خشک شدن، آستر روی چوب کمرنگ بود و رنگ زیر آن دیده می‌شد، لایه‌ی دیگری به آن اضافه کنید. درنهایت آستر شما خیلی صاف و براق دیده نمی‌شود اما رنگ اصلی روی آن را خواهد پوشاند.
7. آسترکاری با غلتک (مرحله اختیاری)
برای سطوح تخت، از غلتک استفاده کنید که هم سرعت کار را بالاتر می‌برد و هم نتیجه صاف و صیقلی‌تری می‌گیرید.
8. سنباده کشیدن آستر
ابتدا بگذارید آستر کاملا خشک شود، سپس آن را سنباده بکشید. از سنباده 220 استفاده و فشار کمی وارد کنید که آستر را خراش ندهید. براده و غبار آستر را با برس جاروبرقی و سپس کشیدن آرام پارچه تنظیف پاک کنید.
9. رنگ زدن چوب با قلممو یا غلتک
برای سطوح خیلی ناهموار و بیقاعده مانند مبلمان، گچبری‌ها و حاشیه‌ها بهترین کار این است که فقط از قلممو استفاده کنید. برای سطوحی که قسمت‌های تخت و بزرگ دارند، به‌کارگیری غلتک متراکم فومی کمک می‌کند که کار را سریع‌تر انجام دهید.
هربار سر قلممو را حدود نیم سانتی‌متر داخل رنگ بزنید. رنگ را با ضربات کوتاه به موازات راه‌های روی چوب بکشید. برای یکدستی و جلوگیری از لکشدن رنگ، قبل از خشک شدن رنگ قلم‌موی قبلی، روی آن بکشید. در این مرحله لایه دوم را اضافه نکنید چون ممکن است باعث ریختن رنگ بشود.
برای رنگ زدن با غلتک، صفحه سینی غلتک رنگ را داخل سینی قرار دهید و حدود چهار اونس (معادل 113 گرم) رنگ داخل سینی بریزید. غلتک را به‌نرمی داخل رنگ بزنید. چندبار رنگ را در شیب سینی بالا و پایین ببرید که روی صفحه آن پخش شود.
غلتک را به سمت چوب برده و رنگ را ابتدا فقط با فشار کم به روی آن بکشید. این نوع غلتک‌های متراکم اغلب اوقات رنگ را در صفحه سینی غلتک گیر می‌اندازند و شما باید کم‌کم فشار را بیشتر کنید تا رنگ آزاد شود.
برای اینکه نتیجه حرفه‌ای‌تری بگیرید می‌توانید به جای استفاده از قلممو، رنگ را اسپری کنید.
10. سنباده کشیدن لایه اول رنگ
معمولا اگر یک مرتبه دیگر سنباده کشیدن و رنگ زدن را انجام دهید، پوشش خیلی صاف‌تر و بهتری بدست می‌آورید. سنباده کشیدن لایه اول رنگ، برآمدگی‌ها و ناخالصی‌های ناشی از غلتک و قلممو را از بین می‌برد. برای این کار از کاغذ سنباده 220 بصورت دستی استفاده کنید یا آن را به سنباده گرد لرزان متصل کرده و خیلی نرم و آهسته بر سطح چوب بکشید. هیچ فشاری جز وزن خود سنباده به آن اضافه نکنید.
بعد از سنباده، تنظیف را باز کنید، آن را گلوله کرده (به طوری که خیلی فشرده نباشد) و به‌نرمی بر سطح چوب بکشید. اگر فشار زیاد وارد کنید تاثیر عکس می‌دهد و نخ خود پارچه بین بافت چوب گیر می‌کند.
11. زدن لایه دوم رنگ
آخرین لایه رنگ را به دلخواه خود با قلمو یا غلتک اضافه کنید. اجازه دهید رنگ خشک شود. درصورت امکان بگذارید یک شب کامل یا طولانی‌تر بماند و بعد از آن استفاده کنید. رنگ بعد از اینکه کامل خشک می‌شود، دوامش بیشتر می‌شود.
ترفندهایی برای بهتر رنگ زدن چوب
اگر این چند فوت کوزه‌گری را بلد باشید، نتایج خیلی خوبی می‌گیرید.
- هم از قلممو و هم از غلتک استفاده کنید: قلم‌موهای رنگ و غلتک‌ها همدیگر را تکمیل می‌کنند. غلتک‌ها می‌توانند به‌سرعت نواحی بزرگی را پوشش دهند اما به گوشه و کنارها دسترسی ندارند. برای سطوح صاف، از غلتک متراکم فومی استفاده کنید. قلم‌موی نقاشی برای گوشه‌ها و لبه‌ها مناسب است، اما برای نواحی بزرگتر استفاده از آن زمان زیادی می‌برد. قلم‌موکشیدن بعد از غلتک برای از بین بردن خطوط و لکه‌ها، یک تکنیک حرفه‌ای شناخته‌شده است؛ به نام رویه‌کشی .
- آسترکشی بسیار مهم است: پرایمرها طوری طراحی شده‌اند که به‌روی سطوحی با پستی و بلندی زیاد هم بنشینند و به رنگ خلوص و یکپارچگی بیشتری ببخشند تا نتیجه یکدست و صیقلی‌تر شود. آستر همچنین از برق زدن جلوگیری می‌کند؛ پدیده‌ای که باعث می‌شود کار شما طوری به‌نظر برسد که انگار از رنگ‌هایی با براقیت متفاوت استفاده کرده‌اید. از برندهای آستر باکیفیت بالا استفاده کنید.
- از حلال‌های رنگ غافل نشوید: وقتی فرایند رنگ زدن شما طولانی می‌شود، رنگ کهنه می‌شود و کیفیت اولیه‌اش را از دست می‌دهد. برای حل این مشکل یا باید سرعت کار خود را بالا ببرید یا از حلال‌ها استفاده کنید تا برایتان زمان بخرند. پنترول و فلوئترول حلال‌های محبوبی هستند که کمک می‌کنند ضربات قلم شما یکدست باشند. از رنگ زدن مقابل پنکه یا تهویه گرم یا زیر تابش مستقیم آفتاب، خودداری کنید چون تمام این موارد باعث می‌شوند رنگ زودتر از موعد خشک شود و درنتیجه حالت کهنگی پیدا کند.
بیشتر بخوانید: نحوه کهنه کاری روی چوب؛ چگونه وسایل چوبی را قدیمی و کهنه‌کاری کنیم؟