یکی از فعالیت‌هایی که امروزه به بخش جدایی ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده، آشپزی است که در گذشته زمان زیادی از روز ما را به خود اختصاص می‌داد. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی، راه‌های جدیدی برای سریع‌تر شدن فرآیند آشپزی به وجود آمده که خروجی بسیاری از آنها غذای سالم‌تر و باکیفیت‌تر است. دو ابزار پرطرفدار که برای این منظور طراحی شده‌اند، هواپز یا همان سرخ‌کن بدون روغن و مایکروویو هستند. این دستگاه‌ها، هر یک با ویژگی‌ها و مزایای خاص خود، می‌توانند تجربه آشپزی را بهبود بخشند. اما سؤال اصلی این است: هواپز بخریم یا مایکروویو؟ کدام یک برای نیازهای پخت‌وپز ما بهتر است؟
در این مقاله، قصد داریم مزایا و معایب هر دو دستگاه را بررسی کنیم تا به شما در انتخاب بهترین گزینه کمک کنیم. همچنین، به جنبه‌های مختلف از جمله سرعت پخت، کیفیت غذا، سلامت و مصرف انرژی هواپز و مایکروویو نیز خواهیم پرداخت.
۱. فناوری پخت: تفاوت‌های کلیدی
هواپز و مایکروویو از دو فناوری کاملاً متفاوت برای پخت غذا استفاده می‌کنند که در ادامه آنها را شرح خواهیم داد.
هواپز: ترکیبی از هوا و گرما
در پاسخ به سوال «هواپز چیست؟» باید بگوییم که، هواپز دستگاهی است که از فناوری همرفت (Convection) برای پخت غذا استفاده می‌کند. در این روش، هوای گرم به وسیله یک فن درون محفظه دستگاه به گردش در می‌آید و این باعث می‌شود که تمام قسمت‌های غذا به‌طور یکنواخت بپزد. روش پخت در هواپز شبیه به فر معمولی است، اما با این تفاوت که به‌دلیل وجود فن و فضای کوچک‌تر، سرعت پخت غذا در آن بیشتر و غذا سالم‌تر است و غذا بدون نیاز به روغن زیاد ترد و خوشمزه می‌شود.
مایکروویو: امواج الکترومغناطیسی
در مایکروویو، امواج الکترومغناطیسی با فرکانس بالا (معمولاً حدود ۲٫۴۵ گیگاهرتز) باعث پخت و گرم شدن غذا می‌شوند. این امواج با تحریک مولکول‌های آب درون غذا، باعث تولید حرارت از درون می‌شوند و به همین دلیل، غذا به‌سرعت گرم یا پخته می‌شود. کاربرد مایکروویو، بیشتر برای گرم کردن سریع غذا یا پخت غذاهای ساده و فوری مانند پاپ‌کورن و برخی خوراک‌های نیمه‌آماده است.
۲. سرعت پخت و کاربردها
مسلما، سرعت بالای پخت در این دستگاه‌ها باعث شده که به ابزارهایی محبوب در پخت‌وپز تبدیل شوند. اما سرعت پخت غذا در هواپز و مایکروویو تفاوت‌هایی دارد.
سرعت پخت در هواپز
با اینکه سرعت پخت غذا در هواپز بیشتر از فر معمولی است، اما زمان پخت غذا در این دستگاه در مقایسه با مایکروویو بیشتر است. بسته به نوع غذا، زمان پخت در هواپز ممکن است بین ۱۵ تا ۴۰ دقیقه باشد. این دستگاه بیشتر مناسب پخت غذاهایی است که نیاز به پخت یکنواخت دارند و لازم است تا ترد شوند، مثل سیب‌زمینی سرخ‌کرده، انواع غذا با مرغ یا ماهی.
سرعت پخت در مایکروویو
سرعت پخت غذا در مایکروویو به‌مراتب بیشتر است و حتی می‌توان با آن و در عرض چند دقیقه غذا را پخت و گرم کرد. برای مثال، پخت یک غذای ساده در مایکروویو ممکن است تنها ۳ تا ۵ دقیقه زمان ببرد. اما این سرعت بالا معمولاً به قیمت کیفیت پایین‌تر غذا تمام می‌شود. همچنین، مایکروویو بیشتر برای گرم کردن مجدد غذاها یا پخت غذاهای نیمه‌آماده کاربرد دارد و کمتر مناسب غذاهای مناسب برای فر است.
۳. کیفیت غذا و مزه
یکی از معیارهای مهم برای انتخاب دستگاه پخت، کیفیت نهایی غذا در آن است. آیا دستگاه می‌تواند غذا را به‌طور یکنواخت بپزد؟ آیا مزه و بافت غذا در هنگام پخت در این دستگاه حفظ می‌شود؟
کیفیت پخت غذا در هواپز
با توجه به پخت یکنواخت و استفاده کم از روغن در هنگام پخت غذا در هواپز، می‌توان انتظار داشت که نیتجه‌ی نهایی پخت غذا در این دستگاه، غذایی با کیفیت بالا و سالم باشد. یکی از مزایای اصلی این دستگاه، توانایی آن در ترد کردن غذاها است. سرخ کردن سیب‌زمینی و یا پخت مرغ در هواپز بدون نیاز به مقدار زیاد روغن انجام می‌شود و در نتیجه، هر دو غذا بافتی ترد و خوشمزه خواهند داشت. همچنین، به دلیل جریان هوای گرم در هواپز، غذا به‌صورت یکنواخت پخته می‌شود و شاهد سوختن یک طرف از غذا نخواهیم بود.
کیفیت پخت غذا در مایکروویو
مایکروویو غذا را بسیار سریع گرم یا می‌پزد، اما این سرعت بالا معمولاً به کاهش کیفیت غذا منجر می‌شود. با توجه به اینکه فناوری مایکروویو در پخت غذا استفاده از امواج است، گاهی غذا در این دستگاه به‌طور یکنواخت پخته نمی‌شود و برخی قسمت‌ها گرم‌تر یا خشک‌تر از دیگر بخش‌ها می‌شوند. همچنین، مایکروویو نمی‌تواند غذا را ترد کند و بیشتر برای پخت غذاهای نرم یا گرم‌کردن غذاها مناسب است.
۴. سلامت و تأثیر بر مواد غذایی
این روزها، تغذیه سالم به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم تبدیل شده است. در تغذیه سالم، اینکه مواد غذایی در فرایند پخت، ویتامین‌ها و مواد مغذی خود را از دست ندهند، بسیار اهمیت دارد.
هواپز: سالم و کم‌چرب
هواپز به‌دلیل نیاز کم به روغن، به‌عنوان یکی از سالم‌ترین روش‌های پخت شناخته می‌شود. شما می‌توانید غذاهای ترد و خوشمزه‌ای مانند مرغ سرخ‌شده یا سیب‌زمینی را در هواپز با حداقل مقدار روغن تهیه کنید. این ویژگی در هواپز به‌ویژه برای کسانی که به دنبال کاهش مصرف چربی هستند، بسیار جذاب و کاربردی است. همچنین، پخت یکنواخت در هواپز باعث می‌شود ارزش غذایی مواد غذایی تا حد زیادی حفظ شود.
مایکروویو: سریع اما با ریسک
مایکروویو نیز از نظر علمی به‌عنوان دستگاهی امن برای پخت شناخته شده است. امواج الکترومغناطیسی که مایکروویو تولید می‌کند، به غذا آسیبی نمی‌رساند. اما به دلیل سرعت بالای پخت، ممکن است برخی مواد مغذی، به‌ویژه ویتامین C، در فرآیند پخت در مایکروویو از بین بروند. علاوه بر این، برخی افراد نگران تأثیر امواج مایکروویو بر سلامت هستند، هرچند تاکنون مطالعات علمی این نگرانی‌ها را تأیید نکرده است.
۵. مصرف انرژی
مصرف انرژی یکی دیگر از عواملی است که باید در انتخاب بین هواپز و مایکروویو به آن توجه کرد. دستگاهی که انرژی کمتری مصرف کند، می‌تواند در درازمدت هزینه‌های خانوار را کاهش دهد.
هواپز: مصرف متوسط
با توجه به نیاز به زمان بیشتر برای پخت غذا در هواپز، مصرف انرژی آن نسبت به مایکروویو بیشتر است. البته این مصرف به نوع غذا و مدت زمان پخت بستگی دارد، اما به‌طور کلی هواپز نسبت به مایکروویو برق بیشتری مصرف می‌کند.
مایکروویو: مصرف بهینه
با توجه به سرعت بالای پخت در مایکروویو، غذا در این دستگاه در مدت زمان کوتاه‌تری پخته می‌شود و به همین خاطر میزان برق و انرژی کمتری در این فرآیند مصرف می‌شود. این دستگاه برای کسانی که به‌دنبال صرفه‌جویی در انرژی هستند، گزینه مناسبی است.
۶. سهولت استفاده و تمیزکاری
هر دستگاهی که برای پخت‌وپز استفاده می‌شود، باید کاربری آسانی داشته باشد و همچنین راحت نیز تمیز شود.
سهولت استفاده‌ی هواپز
هواپز دستگاهی است که به‌راحتی می‌توان از آن استفاده کرد. کافی است مواد غذایی را در سبد دستگاه قرار دهید، دما و زمان پخت را تنظیم کنید و منتظر بمانید تا غذا در هواپز آماده شود. تمیز کردن هواپز نیز نسبتاً آسان است، زیرا سبد و قطعات قابل جدا شدن و شستشو هستند.
سهولت استفاده‌ی مایکروویو
از مایکروویو نیز می‌توان به‌سادگی استفاده کرد. کافی است ظرف غذا را داخل دستگاه قرار دهید و زمان را تنظیم کنید. تمیز کردن مایکروویو، به‌ویژه در صورت پاشیدن غذا به دیواره‌های دستگاه، ممکن است کمی مشکل باشد، اما معمولاً تمیز کردن آن وقت زیادی نمی‌گیرد.
۷. قیمت و طول عمر
هزینه خرید و طول عمر دستگاه نیز از دیگر عوامل مهم در زمان انتخاب بین هواپز و مایکروویو است.
قیمت هواپز
هواپزها معمولاً قیمت بالاتری نسبت به مایکروویوها دارند، اما بسته به برند و ویژگی‌های دستگاه، این تفاوت قیمت می‌تواند متغیر باشد. طول عمر هواپزها نیز به‌طور کلی بالاست و در صورت استفاده صحیح، می‌توان از این دستگاه تا سال‌ها و بدون مشکل استفاده کرد.
قیمت مایکروویو
مایکروویو در مقایسه با هواپز معمولاً ارزان‌تر است و به‌دلیل محبوبیت بیشتر در بازار، تنوع بیشتری از نظر قیمت و ویژگی‌ها دارد. همچنین در صورت استفاده درست از مایکروویو، می‌توان تا سال‌ها از آن و بدون نیاز به تعمیرات زیاد استفاده کرد.
کدام دستگاه برای شما بهتر است؟
در نهایت، انتخاب بین هواپز و مایکروویو به نیازها و اولویت‌های شما بستگی دارد. اگر به‌دنبال پخت غذاهایی با کیفیت بالا، سالم و کم‌چرب هستید و زمان بیشتری برای پخت غذا دارید، هواپز گزینه بهتری است. اما اگر به‌دنبال سرعت بالاتر در گرم کردن و پخت غذاهای فوری هستید و مصرف انرژی برایتان مهم است، مایکروویو انتخاب بهتری خواهد بود.
در هر صورت، هر دو دستگاه می‌توانند تجربه آشپزی شما را بهبود بخشند و بسته به نوع غذایی که بیشتر تهیه می‌کنید، می‌توانید بهترین انتخاب را داشته باشید.